KARADENİZ'İN SAKLI SAKİNLERİ

PROJE ÖNERİSİ

SİNOP SAHİLLERİ LİTTORALİNDE YAŞAYAN
BALIK, YUMUŞAKÇA VE EKLEMBACAKLILARIN
SUALTI GÖRSEL KATALOĞU

(KARADENİZİN SAKLI SAKİNLERİ)

Bilimsel Danışman	Yrd. Doç. Dr. Yakup ERDEM	Sinop Üniversitesi, Sinop/Türkiye
Sualtı Fotoğrafçısı	Su Ürünleri Mühendisi Sertaç ÇELİK	Aquila Su Sporları Kulübü, Sinop/Türkiye
Sualtı Fotoğrafçısı	Yrd. Doç. Dr. Yakup ERDEM	Sinop Üniversitesi, Sinop/Türkiye

Mayıs 2012 - Eylül 2013

GİRİŞ:

Deniz dibi yaşamı çoğu insan için pek çok bilinmezi barındırır. Hatta balıkçılıkla uğraşanlar, dalgıçlar ve kıyı şehirlerinde doğup büyüyen insanlar için bile sualtı ve orada süregelen yaşam bir muammadır. Sahilde dolaşırken kumların üzerinde rastladığımız beyaz deniz kabuklarının birbirinden farklı pek çok türe ait olduğunun farkına çok az kişi varır. Karadeniz’de yaşayan deniz salyangozları dendiğinde aklımıza genelde bir tek tür gelir. Yengeçler çoğumuz için ısırdığında can acıtan canlılardan ibarettir. Karadeniz’de kaç tür yengeç yaşadığı, bunların yuva olarak nereleri tercih ettiği pek fazla bilinmez. Keşiş yengeci, çağanoz ve pavurya arasındaki ayrımı yapabilen kişiler sınırlı sayıdadır. Amatör balıkçılar haricinde sahil kumlarının altında ve midye kolonileri içinde çeşit çeşit deniz kurdu veya solucan yaşadığını, bunların çok değişik renk ve şekillere sahip olduğunu bilen pek yoktur.

Çoğu Karadenizli için karidesler Ege ve Akdeniz’de yaşayan su ürünleridir veya başka şehirlerde çalı karidesi veya teke adıyla anılan küçük eklembacaklılardan ibarettir. Bilim adamları da dâhil pek çok kişi Karadeniz’de ıstakoz ve denizyıldızı yaşamadığını düşünür. Denizanası, medüz ve şakayık türlerinin ortak ve ayırıcı yönlerini konunun uzmanları haricinde bilen pek yoktur. Sinop plajlarında denize girerken karşılaşabileceğimiz zehirli balık ve diğer deniz canlılarının ne kadarını tanıyoruz?

Denizler yaşam çeşitliliğiyle gizli hazinelerimizdir ve yukarıda anlatılmaya çalışıldığı gibi pek azımız bunun farkındadır. Giderek kirlenen ve tür çeşitliliği azalan denizlerimize sahip çıkabilmemiz için, öncelikle çevremizi ve burada yaşayan canlıları tanımamız gerekir. Böylece yapılacak yanlış uygulamaların hangi canlıların hayatına mal olacağını veya tamamen yok edeceğini anlayarak kişisel önlemler alma olanağı buluruz. Sinop için Sarıkum ve Akgöl kuş gözlemi ve turizm bakımından ön plana çıkartılması ile sağlanan katkılar buna bir örnektir.

Denizler bir gıda kaynağı olmak dışında giderek bürolara ve apartman dairelerine sıkışan yaşamımızı kolaylaştırma ve stres atma bakımından insanlara büyük olanaklar sağlar. Yüzme, dalma, oltayla veya dalarak zıpkınla balık avcılığı, deniz kabuğu koleksiyonculuğu, sualtı fotoğrafçılığı gibi pek çok dinlence faaliyeti denizlerin içinde ve deniz kıyılarında yürütülür. Canlı zenginliği ve bu tür faaliyetler bir kentin tanıtılması açısından önemli prestij, tanıtım ve dolayısıyla turizm geliştirme araçlarıdır. Gelişmiş ülkelerde tek bir hayvan türü veya dar bir toprak parçasının iyi tanıtılması nedeniyle turizm yoluyla o ülkenin ekonomisine sağladığı katkıların pek çok örneği vardır. Ülke olarak giderek gelişen ekonomik, bilimsel ve teknik olanaklarımız nedeniyle; ülkemizi daha fazla tanıma ve tanıtma, kaynaklarımızı araştırma, olanaklarımız hakkında daha fazla bilgi edinme, eğitimde kullanılacak malzeme ve bilginin kalitesini artırma yönündeki çalışmalara zaman harcamaya ve yatırım yapmaya yetecek güce ulaşmıştır.

Bir bölgeye ait deniz canlılarının belirlenmesinde genellikle bir av aracı yada ekipmanla avlama ve toplama yoluyla örnekleme yöntemi kullanılır.  Bu şekilde örneklenen canlıların gerçek renkleri, hareketleri ve yaşam davranışları hakkında fazla bilgi edinilemez. Oysa onlarla aynı göz hizasına gelecek şekilde deniz dibine inilerek çeşitli zamanlarda çekilen fotoğraflardan çok daha fazla bilgi edinilebilir.

Hazırlanacak bu görsel katalog; yukarıda sayılan amaçlar doğrultusunda, denizlerimizin altındaki yaşam çeşitliliğini ortaya koyma bakımından önemlidir. Elde edilen görüntü ve bilgiler sayesinde, doğal kaynaklarımız hakkında detaylı bilgiler edinilebilecektir. Ayrıca toplanan veriler, bu kaynakların korunması ve tanıtım gibi yan kullanım alanlarıyla şehrimizin ekonomisine katkı sağlamak amacıyla da kullanılabilecektir.

PROJENİN AMACI:

Sinop kıyılarında yaşayan balık, yumuşakça ve eklem bacaklılarının su altı fotoğraflarından oluşan bir katalog hazırlamaktır. Bu katalog sözkonusu canlılar hakkında temel bilimsel bilgiler, araştırma sahasının biyoçeşitliği ve çevre hakkında yorumları da içerecektir.

Ana Amaç: Sinop kıyılarındaki denizaltı zenginliğini ortaya koyacak bir görsel katalog hazırlamak

Özel Amaçlar:

• Sinop sahillerinin biyo çeşitliliğini kayıt altına almak
• Biyoçeşitlilik yönünden deniz kirliliği seviyesini belirlemek
• Sinop şehrini tanıtmak ve turizm alt yapısı oluşturmak
• Denizaltı yaşam zenginliği bakımından dün, bugün ve geleceği karşılaştırma olanağı sunmak
• Geleceğe yönelik yararlı bir veritabanı oluşturmak

MEVCUT DURUM:

Bölgenin sualtı faunasına ait bu güne kadar herhangi bir envanter çalışması yapılmamıştır. Deniz dibi yaşamına ilişkin özel görsel bir çalışma da yoktur. Yöreye ait mevcut güncel çalışmalar daha çok bazı balık türlerinin populasyon dinamiği ve diğer bazı deniz canlılarının varlığının tespiti üzerinedir.

PROJENİN SAĞLAYACAĞI YENİLİKLER:

• Denizlerimizin korunması yönünden proje önemli katkılar sağlayacaktır.
• Proje sonucunda oluşturulacak görsel katalog halkı bilgilendirme ve biyoçeşitliliği koruma bilinci oluşturma bakımından yararlanılabilecektir.
• Sinop’un önceleri pek bilinmeyen bir yönü ortaya konulabilecek ve şehrin tanıtımına katkı sağlanacaktır.
• Önemli bir veritabanı elde edilecektir.
• Şehrin tanıtımı için kullanılabilecek bir görsel arşive sahip olunacaktır

MATERYAL VE YÖNTEM

Çalışma Sahası:

Çalışma sahasını Sinop ili kıyı şeridinden oluşturmaktadır. Hedeflenen derinlikler; kıyı çizgisinden ışık alan bölge (Littoral) bitimine kadar olan saha olup, Karadeniz için bu sınır yaklaşık 20 metredir.

Çalışma Sahası

Çalışma Kapsamında Fotoğraflanacak Canlılar:

Midye, kum midyeleri, istiridye, deniz salyangozları, yengeç, çağanoz, çamur karidesi, karides, şakayık, denizanaları, deniz kurtları, denizyıldızları, süngerler gibi diğer canlı grupları ve başta yavaş hareket eden ve yuvalanan türler olmak üzere balıklar olarak sayılabilir.

Kataloglanması Planlanan Canlı Türleri

• Poifera (Süngerler)
• Cnidaria (Knidli-Isırganımsı canlılar): Hydrozoa, Scyphozoa, Anthozoa (Denizanaları ve medüzler)
• Actiniaria (Denizşakayıkları)
• Ctenophora (Tentaculata)
• Plathelminthes (Yassı Kurtlar)
• Annelida: Polychaeta, Oligochaeta, Hirudinea (Halkalı kurtlar)
• Mollusca: Gastropoda, Bivalvia ve Lamellibranchia (midyeler ve salyangozlar)
• Crustacea: Branchiopoda (su pireleri), Maxillopoda (bakalitya), Malacostraca (Yengeç, istakoz, karides, yanuç vs)
• Echinodermata: Ophiuroidea (Denizyıldızı ve kestaneleri)
• Chordata: Thaliacea (Sagitta), Vertabrata (Balıklar)

Proje Kapsamında İncelenecek Canlı Türlerinden Bazı Örnekler.

Çalışma Ekibi

Proje ekibi;

• Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama Teknolojisi Anabilimdalında Öğretim üyesi olan 23 yıl tecrübeli akademisyen Yrd. Doç. Dr. Yakup ERDEM,
• Aletli dalış (SCUBA) eğitimi veren bir klübün sahibi ve eğitmeni olan Su ürünleri Mühendisi Sertaç ÇELİK,

Çalışmanın fotoğraflama ekibinde yer alan araştırmacılar aletli dalış (SUCUBA) için yeterli bilgi, tecrübe ve sertifikalara sahiptir.

                                                            İL GENEL MECLİS BAŞKANLIĞINA

                                                                                 ÖNERGE                 SİNOP

Karadeniz’de midye, kum midyeleri, istiridye , deniz salyangozları, yengeç, çağanoz, çamur karidesi, karides, şakayık, deniz anaları, deniz yıldızları, süngerimsiler gibi diğer canlı gruplarıyla başta yavaş hareket  eden  ve yuvalanan türlerle balıkların ve diğer canlı türlerinin yaşam ortamında fotoğraflanarak ve olanaklar dahilinde videoya kaydedilerek belgelenmesi, bugün ve geleceği karşılaştırma olanağını elde etme anlamına geleceği  gibi, denizlerimizdeki, gölet, baraj ve akarsu canlılığının, tespiti ve belgelenmesi  anlamına da  gelecektir.

Bu çalışmalar bugüne kadar amatörce yapılmış olup 50 adet farklı türü belgeleyen fotoğraflama yapılmıştır. Ayrıca bu çalışmalar sonucu Karadeniz’e ait olmayan 3 canlı türü keşfedilmiş tir.

Fotoğraflanması ya da belgelenmesi  planlanan her bir özel canlı türü için onun tercih ettiği yaşam alanlarına nokta dalışı yapılabileceği gibi, bölgenin zenginliğini ve biyoçeşitliğini ortaya koymak amacıyla alan taraması yapılabilir. Bu proje Kanlı çay ağzı ile Türkeli ilçe sınırlarımız arası denizde, Erfelek -Gerze-Dikmen- Boyabat-Ayancık-Durağan-Saraydüzü İlçelerimizin baraj, göl ve akarsularında yürütülebilir.

Bu güne kadar yapılan su altı çalışmalarından elde edilen 50 türün fotoğraflarının da basılacağı Sinop denizinin, barajlarının,  göletleri nin  ve akarsularının  faunası tanıtımını içeren kitap çalışmalarının desteklenmesine, ayrıca bu çalışmaları profesyonel ekipmanlarla yapabilmek için su altı kılıfına (Housing) ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu çalışmaları amatörce sürdüren Sayın Sertaç ÇELİK ‘Karadeniz’in Saklı Sakinleri’ projesini tamamlamak istemektedir.

Talep edilen; kitap basımı ve Housing malzemesinin temini,  konu projenin  geliştirilmesi  için Akuila Su Sporları Kulübü,  İl Genel Meclisi ile ortak hareket edip tarihe not düşmek  istemektedir. Gereğini arz ederim. 01.02.2012

                                                                                                                          Abdullah BATUR

                                                                                                                    İl Genel Meclis Üyesi

                                                                                                           CHP Grup Başkan Vekili

İL GENEL MECLİS BAŞKALIĞINA

SİNOP

ÖNERGE

        İlimizin tanıtımına hizmet etmek ve TBMM üyeleri ile ilişkilerimizi geliştirmek amacı ile TBMM’den 20 Milletvekilinin Haziran-Temmuz- Ağustos aylarında Sinop İline davet edilip Karakum Özel İdare Tesislerinde tanıtım dalışı yaptırılabilir.

            Birçok insana uzak olan Sualtı Sporları TBMM’nde tanıtılarak, Sinop sualtı faaliyetleri ile Karadeniz’de cazibe merkezi olabilir.

            Usta Eğitmen Sertaç ÇELİK’in kontrolünde ve programında hiçbir maddi karşılık beklenmeksizin yapılacak olan bu dalışlardan sonra Milletvekillerimize Sertaç Çelik imzalı Dalış Diploması ve İl Genel Meclis Başkanlığı imzalı Hemşehrilik Beratı verilebilir.

            Sinop İl Genel Meclisi ile TBMM arasında köprü olacak bu projenin hayata geçirilebilmesi için konunun komisyona havale edilerek 20 Milletvekilinin (16 Adalet ve Kalkınma Partisi, 3 Cumhuriyet Halk Partisi, 1 Milliyetçi Hareket Partisi’nden) Sinop İline davet edilmeleri hususunda gereğini dilerim.02.04.2012

                                                                                                          Abdullah BATUR

                                                                                                        İl Genel Meclis Üyesi

                                                                                                      CHP Grup Başkan Vekili

HER İKİ ÖNERGEMİZ DE MECLİSTEN GEÇMİŞTİR. ÇALIŞMALAR DEVAM ETMEKTEDİR.08.06.2012